(ب)طرح مسئله
موضوع این تحقیق :
« بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »
بنابر این با طرح سؤالات زیر مسئله این تحقیق را مطرح می سازیم :
1- آیا ناکامی در پرخاشگری تأثیر دارد ؟
2- آیا تأثیر ناکامی در پرخاشگری دختران و پسران دانش آموز یکسان است ؟
3- دختران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
4- پسران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
5- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز ، در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
6- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه پسران دانش آ”موز در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
(پ) هدف تحقیق
هدف این تحقیق دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی می باشد ، بنابراین با توجه به این هدف دو جنبه ، اهداف تحقیق مطرح می شود :
1-) جنبه بنیادی : بررسی دیدگاه روانکاری و بخصوص نظریه زیگموند فروید در مورد ناکامی بعنوان عامل برانگیزنده پرخاشگری است .
« ناکام ماندن تلاشهای فرد برای دستیابی به هدف موجب پیدایش سائق پرخاشگری شده و این نیز به نوبه خود رفتاری را برای صدمه زدن به فرد به شی موجد ناکامی بر می انگیزد و بروز پرخاشگری باعث کاهش این سائق شده و در پاسخ به ناکامی پرخاشگری یک پاسخ غالب است .» (هلیگارد ، اتکینسون 1985).
2) جنبه کاربردی : بررسی پرخاشگری دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی و ناکامی بعنوان علتی برای آن که بدین منظور ، آزمون مصّور ناکامی روزتر وایگ در کودکان مقطع ابتدایی بکار می رود .
ارائه راهبردها وتوصیه هایی به اولیاء دانش آموزان در زمینه برخی از علل رفتارهای پرخاشگرانه دانش آ”موزان و چگونگی مقابله و برخورد با آنها به منظور اصلاح رفتار آنان در جهت تخفیف رفتارهای پرخاشگرانه .
فهرست
فصل اول
سازمان اصلی گزارش
(الف ) مقدمه
(ب)طرح مسئله
موضوع این تحقیق :
« بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »
(پ) هدف تحقیق
(ت ) فرضیه تحقیق
(ج) تعریف عملیاتی متغیرها و اصطلاحات :
پرخاشگری
پرخاشگری در حیوانات :
با رفتار پرخاشگرانه دیده می شود : خود داری مادران در برابر فرزندان ، بزرگتر ها در برابر کوچکترها و …
داده های فیزیولوژی درباره پرخاشگری :
دیدگاههای مختلف در مورد پرخاشگری :
نتیجه :
انواع عکس العملهای پرخاشگرانه:
فصل دوم :
ادبیات مربوط به تحقیق
پیشینه تحقیق
تحلیلی از تحقیق های پیشین
الف ) تحقیقات د رزمینه پرخاشگری :
از عوامل موثر در پرخاشگری می توان عوامل ذیل را نام برد .
ب ) تحقیقات در زمینه ناکامی :
علل پیدایش ناکامی :
- واکنشهای ناشی از ناکامی :
تدابیر موثر برای تحمل ناکامی :
ج) تحقیق در رابطه با آزمون روز نزوایگ :
فصل سوم
روش تحقیق
1- جامعه :
2- نمونه و نمونه گیری :
3-طرح تحقیق :
4-متغیرها
انواع پرخاشگری طبق تابلوی روزنزوایگ :
عوامل یازدهگانه ناکامی و پرخاشگری درآزمو ن روزنزوایگ :
1- ثبات بیرونی پرخاش ( E)
2- ثبات درونی پرخاش (I)
3- ثبات در ناپرخاشگری (M)
4- تنبیه به سرزنش بیرونی ( E)
5- عامل ( E)معرف نوعی از تغیرات عامل( E است .
6- تنبیه و سرزنش درونی (I)
7- عامل (I)معرف نوعی از تغییرات عامل (I)است
8- بدون تنبیه و سرزنش (M)
9- مقاومت بیرونی (e)
10- مقاومت درونی (I)
11- بدو ن مقاومت (m)
شیوه و مفهوم اساسی تجزیه و تحلیل آزمون روزنزوایگ :
6-روشهای آماری :
1- محاسبه G.C.R تطابق باگروه :
2- محاسبه نیمرخها :
3- محاسبه انگاره ها : ( انگاره کلی کلاسیک )
4- محاسبه گرایشها :
فصل پنج
« خلاصه و نتیجه گیری »
1- بیان مجدد مسأله :
2- توصیف روشهای بکار رفته :
3- یافته های اصلی و نتیجه گیری :
نتیجه گیری کلی :
بر اساس نتایج تحقیق بعمل آمده میتوان گفت : احتمالا متیغر مستقل ، در دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی تاثیر چندانی نداشته است ، چون عکس العملهای پرخاشگرانه پسران گروه آزمایشی و گروه کنترل مشابه بوده است ولی متغیر مستقل در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی تاثیر داشته و عکس العملهای پرخاشگرانه آنها ( در گروه آزمایشی وگروه کنترل ) متفاوت بود .
1- توصیه برای پژوهشهای بعدی :
پیشنهادات :
منابع
منابع
« منابع داخلی »
الف ) کتابها :
1- اتکنسیون رتیال و اتکنسیون ریچارد بس ، هلیگارد ، ارنست . ر ( 1985) در زمینه روانشناسی جلد اول ترجمه گروهی انتشارات رشد – چاپ دوم 1367 فصول (10،11) صفحات 590-560
2- اتکنسیون رتیال واتکنسیون ریچارد بس ، و هلیگارد ارنست ر(1985) در زمینه روانشناسی جلد اول ترجمه گروهی انتشارات رشد – چاپ دوم 1367 فصول(14) صفحات (133-137)
3- ارونسون الیور (1972) روانشناسی اجتماعی – ترجمه شکرکن حسین – انتشارات رشد – و چاپ سوم( 1366)فصل پنجم صفحات (190-160)
4- ادوارد – ج – مورثی – انگیزش هیجان – ترجمه براهنی محمد تقی – انتشارات چهر- صفحات (126-125)
5- بست ، جان (1977) – روششهای تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری – ترجمه : شریفی حسن پاشا و طالقانی ، نرگس انتشارات رشد – چاپ دوم (1367) فصول (10،2،1)
6- براهنی محمد تقی و همکاران – واژنامه رواشناسی و زمینه های وابسته – چاپ فرهنگ معاصر
7- دبس ، موریس – مراحل تربیت ترجمه کاردان علی محمد انتشارات دانشگاه تهران صفحات 170 – 47
8- خدیوی زند محمد مهدی – پرخاشگری و ناکامی – انتشارات تربیت چاپ اول 1374
9- دلاور علی – روش تحقیق د رروانشناسی و علوم تربیتی – انتشارات ویرایش چاپ سوم 1376
10-دلخشنواز هاشم – روانشناسی شخصیت کودک نشر اروند چاپ دوم 1370 صفحه 240
11-کازنوژان 1972 – جامع شناسی و سایل ارتباط جمعی – ترجمه : ساروخانی باقر – محسنی منوچهر – انتشارات اطلاعات چاپ بنجم فصل سوم صفحات 95 – 71
12-کی نیا مهدی ، مبانی جرم شناسی جلد اول صفحه 218 و جلد دوم صفحه 924
13-گنجی – همزه – روانشناسی تفاوت های فرد – انتشارات بعثت 1369 صفحات 210 – 209
14-لافون روبرت 1970 – ریشه های روانی رفتار کودکان – ترجمه سروری محمد حسین چاپ اول 1370
15-منصور محمود – شخصیت – انتشارات دانشگاه تهران 1375 چاپ سوم فصل اول
(ب)طرح مسئله
موضوع این تحقیق :
« بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »
بنابر این با طرح سؤالات زیر مسئله این تحقیق را مطرح می سازیم :
1- آیا ناکامی در پرخاشگری تأثیر دارد ؟
2- آیا تأثیر ناکامی در پرخاشگری دختران و پسران دانش آموز یکسان است ؟
3- دختران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
4- پسران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
5- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز ، در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
6- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه پسران دانش آ”موز در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
(پ) هدف تحقیق
هدف این تحقیق دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی می باشد ، بنابراین با توجه به این هدف دو جنبه ، اهداف تحقیق مطرح می شود :
1-) جنبه بنیادی : بررسی دیدگاه روانکاری و بخصوص نظریه زیگموند فروید در مورد ناکامی بعنوان عامل برانگیزنده پرخاشگری است .
« ناکام ماندن تلاشهای فرد برای دستیابی به هدف موجب پیدایش سائق پرخاشگری شده و این نیز به نوبه خود رفتاری را برای صدمه زدن به فرد به شی موجد ناکامی بر می انگیزد و بروز پرخاشگری باعث کاهش این سائق شده و در پاسخ به ناکامی پرخاشگری یک پاسخ غالب است .» (هلیگارد ، اتکینسون 1985).
2) جنبه کاربردی : بررسی پرخاشگری دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی و ناکامی بعنوان علتی برای آن که بدین منظور ، آزمون مصّور ناکامی روزتر وایگ در کودکان مقطع ابتدایی بکار می رود .
ارائه راهبردها وتوصیه هایی به اولیاء دانش آموزان در زمینه برخی از علل رفتارهای پرخاشگرانه دانش آ”موزان و چگونگی مقابله و برخورد با آنها به منظور اصلاح رفتار آنان در جهت تخفیف رفتارهای پرخاشگرانه .
فهرست
فصل اول
سازمان اصلی گزارش
(الف ) مقدمه
(ب)طرح مسئله
موضوع این تحقیق :
« بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »
(پ) هدف تحقیق
(ت ) فرضیه تحقیق
(ج) تعریف عملیاتی متغیرها و اصطلاحات :
پرخاشگری
پرخاشگری در حیوانات :
با رفتار پرخاشگرانه دیده می شود : خود داری مادران در برابر فرزندان ، بزرگتر ها در برابر کوچکترها و …
داده های فیزیولوژی درباره پرخاشگری :
دیدگاههای مختلف در مورد پرخاشگری :
نتیجه :
انواع عکس العملهای پرخاشگرانه:
فصل دوم :
ادبیات مربوط به تحقیق
پیشینه تحقیق
تحلیلی از تحقیق های پیشین
الف ) تحقیقات د رزمینه پرخاشگری :
از عوامل موثر در پرخاشگری می توان عوامل ذیل را نام برد .
ب ) تحقیقات در زمینه ناکامی :
علل پیدایش ناکامی :
- واکنشهای ناشی از ناکامی :
تدابیر موثر برای تحمل ناکامی :
ج) تحقیق در رابطه با آزمون روز نزوایگ :
فصل سوم
روش تحقیق
1- جامعه :
2- نمونه و نمونه گیری :
3-طرح تحقیق :
4-متغیرها
انواع پرخاشگری طبق تابلوی روزنزوایگ :
عوامل یازدهگانه ناکامی و پرخاشگری درآزمو ن روزنزوایگ :
1- ثبات بیرونی پرخاش ( E)
2- ثبات درونی پرخاش (I)
3- ثبات در ناپرخاشگری (M)
4- تنبیه به سرزنش بیرونی ( E)
5- عامل ( E)معرف نوعی از تغیرات عامل( E است .
6- تنبیه و سرزنش درونی (I)
7- عامل (I)معرف نوعی از تغییرات عامل (I)است
8- بدون تنبیه و سرزنش (M)
9- مقاومت بیرونی (e)
10- مقاومت درونی (I)
11- بدو ن مقاومت (m)
شیوه و مفهوم اساسی تجزیه و تحلیل آزمون روزنزوایگ :
6-روشهای آماری :
1- محاسبه G.C.R تطابق باگروه :
2- محاسبه نیمرخها :
3- محاسبه انگاره ها : ( انگاره کلی کلاسیک )
4- محاسبه گرایشها :
فصل پنج
« خلاصه و نتیجه گیری »
1- بیان مجدد مسأله :
2- توصیف روشهای بکار رفته :
3- یافته های اصلی و نتیجه گیری :
نتیجه گیری کلی :
بر اساس نتایج تحقیق بعمل آمده میتوان گفت : احتمالا متیغر مستقل ، در دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی تاثیر چندانی نداشته است ، چون عکس العملهای پرخاشگرانه پسران گروه آزمایشی و گروه کنترل مشابه بوده است ولی متغیر مستقل در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی تاثیر داشته و عکس العملهای پرخاشگرانه آنها ( در گروه آزمایشی وگروه کنترل ) متفاوت بود .
1- توصیه برای پژوهشهای بعدی :
پیشنهادات :
منابع
منابع
« منابع داخلی »
الف ) کتابها :
1- اتکنسیون رتیال و اتکنسیون ریچارد بس ، هلیگارد ، ارنست . ر ( 1985) در زمینه روانشناسی جلد اول ترجمه گروهی انتشارات رشد – چاپ دوم 1367 فصول (10،11) صفحات 590-560
2- اتکنسیون رتیال واتکنسیون ریچارد بس ، و هلیگارد ارنست ر(1985) در زمینه روانشناسی جلد اول ترجمه گروهی انتشارات رشد – چاپ دوم 1367 فصول(14) صفحات (133-137)
3- ارونسون الیور (1972) روانشناسی اجتماعی – ترجمه شکرکن حسین – انتشارات رشد – و چاپ سوم( 1366)فصل پنجم صفحات (190-160)
4- ادوارد – ج – مورثی – انگیزش هیجان – ترجمه براهنی محمد تقی – انتشارات چهر- صفحات (126-125)
5- بست ، جان (1977) – روششهای تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری – ترجمه : شریفی حسن پاشا و طالقانی ، نرگس انتشارات رشد – چاپ دوم (1367) فصول (10،2،1)
6- براهنی محمد تقی و همکاران – واژنامه رواشناسی و زمینه های وابسته – چاپ فرهنگ معاصر
7- دبس ، موریس – مراحل تربیت ترجمه کاردان علی محمد انتشارات دانشگاه تهران صفحات 170 – 47
8- خدیوی زند محمد مهدی – پرخاشگری و ناکامی – انتشارات تربیت چاپ اول 1374
9- دلاور علی – روش تحقیق د رروانشناسی و علوم تربیتی – انتشارات ویرایش چاپ سوم 1376
10-دلخشنواز هاشم – روانشناسی شخصیت کودک نشر اروند چاپ دوم 1370 صفحه 240
11-کازنوژان 1972 – جامع شناسی و سایل ارتباط جمعی – ترجمه : ساروخانی باقر – محسنی منوچهر – انتشارات اطلاعات چاپ بنجم فصل سوم صفحات 95 – 71
12-کی نیا مهدی ، مبانی جرم شناسی جلد اول صفحه 218 و جلد دوم صفحه 924
13-گنجی – همزه – روانشناسی تفاوت های فرد – انتشارات بعثت 1369 صفحات 210 – 209
14-لافون روبرت 1970 – ریشه های روانی رفتار کودکان – ترجمه سروری محمد حسین چاپ اول 1370
15-منصور محمود – شخصیت – انتشارات دانشگاه تهران 1375 چاپ سوم فصل اول
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه:
بدون شک سلامت افراد جامعه اهمیت بسزایی دارد. جوامع انسانی بدون حفظ سلامت و رعایت بهداشت نمی توانند بقا و استمرار خود را حفظ کنند. بیماری و ناتوانی، روابط انسانی را مختل و در نتیجه احساس امنیت و همبستگی را از انسان سلب می سازد. پس طبیعی است که علم طب با هدف دستیابی به اطلاعات جدید همواره در حفظ و بهبود سلامت جامعه تلاش میکند. حفظ سلامت جسمانی افراد یک جامعه معنی جلوگیری از شیوع یا ریشه کن ساختن بیماریهایی که باعث از کار افتادن یا نابودی انسان می شوند.
همانطور که بهداشت به عنوان وظیفه علم طب و در حیطه علوم پزشکی از اهمیت شایانی برخودار است و حفظ سلامت جسمانی افراد بدان وابسته است، بهداشت و سلامت روانی فرد فرد جامعه نیز مورد توجه خاص متخصصین و دست اندرکاران قرار گرفته است. آنچه امروزه به عنوان بهداشت روانی در جوامع مختلف مطرح است، در حقیقت یک رشته تخصصی در محدوده روانپزشکی محسوب می شود. اما آنچه در بدو امر باید بدان اشاره کرد این مسئله مهم است که با توجه به تفاوتهای عمده‌ای که بین بیمارهایی روانی و بیماریهایی جسمانی وجود دارد، بهداشت روانی در عملی ساختن اهداف خود با مشکلات فراوانی روبروست.
علائم رفتاری، هیجانی و شناختی ممکن است در پاسخ به حوادث پراسترس ایجاد شود یک یا چند عامل استرس‌زا می تواند زمینه ساز بیماریها و اختلالات روانپزشکی باشد. تعداد و شدت عامل استرس‌زا همیشه پیش بینی کننده ی شدت علائم و اختلال روانپزشکی نیست. عامل استرس‌زا ممکن است منفرد، متعدد، یا مداوم باشد. بیماری جسمی یکی از عوامل استرس‌زا می باشد که در صورت مزمن شدن می تواند خطری برای بهداشت روانی فرد محسوب شود.
باید بدانیم که خانواده، اجتماع و متخصصین رشته های مختلف طب همانند روانپزشکان در بهداشت روانی بیماران مبتلا به بیماریهای جسمانی نقش بسزایی دارند. برای مثال، خانواده و اجتماع با رعایت مورد پیشگیری کننده از ابتلا به بیماریهای جسمی (در حد امکان) و با حمایت عاطفی و اجتماعی از بیماران بعد از ابتلا به بیماریهای جسمانی و قبول و پذیرش بیماری به جای طرد آنان می توانند در زمینه بالا بردن بهداشت روان فدر یا حداقل متعادل نمودن آن نقش مفیدی ایفا کنند.
موضوع و بیان مسئله
- بررسی بهداشت روانی بیماران سرطانی شیمی درمانی شده بیمارستان امام حسین (ع) تهران در تابستان 85 .
سرطان، یک بیماری است که تغییر تصور زندگی، تهدید به کاهش عملکرد فرد و تهدید به تغییرات ظاهری را موجب می شود.
تشخیص سرطان باعث ایجاد بخران در زندگی فرد می شود. بیمار بایستی سعی کند سطح ناراحتی هیجانی خود را ضمن تصمیم گیریهای حیاتی برای درمان کنترل کند. نگرانیهای اصلی بیمار عبارتند از ترسهای ناشی از مرگ، وابستگی، بدشکل شدن ، ناتوانی، طرد و قطع روابط، مسائل مالی. واکنشهای بیمار به وسیله عوامل روان شناختی و بین فردی تعدیل می شوند. عوامل مدیکال عبارتند از: محل تومور، علائم، سیر بیماری. عوامل روان شناختی شامل منش، توانایی تطابق ، قدرت ایگو و مرحله تکاملی زندگی و اثرات و معنای سرطان در آن مرحله هستند. عوامل بین فردی مربوط به خانواده و حمایتهای اجتماعی هستند.
بیماران ممکن است، اضطراب، غمگینی، ترس و خشم را تجربه کنند یا ممکن است بی حسی و کرخت شوند. گناه و مکانیزمهای مشترک در آن، نقش اصلی را بازی می کنند. از نظر شناختی بیماران ممکن است با حالت تهاجمی در جستجوی اطلاعات باشند، یا گیج و فلج یا ناتوان برای تمرکز حواس شوند.ممکن است شکایات بدنی زیاد شود و فعالیت روزانه، اشتها و خواب آشفته
گردد. واکنشهای استرس حاد ممکن است شدید باشد ولی معمولاً متغیر و گذرا هستند. وقتی اختلال بیش از 14- 10 روز طول بکشد باسیتی بیمار را از نظر وضعیت روانپزشکی ارزیابی کرد.
فهرست مطالب :
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه
موضوع و بیان مسئله
اهمیت و ضرورت پژوهش
فرضیه های پژوهش
تعاریف عملیاتی متغیرها
فصل دوم : پیشینه های پژوهش
مفاهیم بهداشت روانی
انواع پیشگیری در بهداشت روانی
سرطان – عوامل روان شناختی مؤثر در بروز سرطان
روند بیماری
پیش آگاهی
سندرم های روانپزشکی در بیماران سرطانی
درمان
زندگی پس از سرطان
فصل سوم : روش اجرایی پژوهش
جامعه آماری
نمونه
پاسخ گویی و نمره گذاری
میزانهای روایی
میزانهای بالینی
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل آماری
فصل پنجم : نتیجه گیری
محدودیتهای پژوهش
پیشنهادات پژوهش
منابع
منابع و مآخذ
- بهداشت‌روانی، حمزه گنجی، انتشارات ارسباران ، چاپ ششم ، بهار 84?
- بهداشت‌روانی، بهروز میلانی فر، نشر قومس.
- اصول و مبانی بهداشت‌روانی، دکتر شهریار شهیدی، دکتر مصطفی حمدیه، انتشارات سمت، 81?
- بهداشت‌روانی، سعید شاملو، انتشارات رشد، 80?
- آسیب‌شناسی‌روانی، حسین آزاد، جلد اول، انتشارات بعثت، چاپ هشتم، بهار 84?
- اختلالات روانی تنی، تألیف بنجامین ولمن، ترجمه دکتر بهمن نجاریان، محسن دهقانی، انتشارات رشد.
- «کار، فشارروانی، بیماری، امید به زندگی» ترجمه دکتر ابوالقاسم نوری و عباسعلی پورخاقان، انتشارات دانشگاه اصفهان 81?
- راهنمای پزشکی خانواده «ژنتیک ، توارث، سرطان» ترجمه حمیدرضا صفا، انتشارات سنبله، 82?
- انجمن پزشکی بریتانیا، سرطان «تألیف پروفسور، جی جی. لیس»، انتشارات سپهر اندیشه، 83?
- روش تحقیق در روانشناسی و علوم‌تربیتی، دکتر علی لاور، انتشارات نشر ویرایش 81?
- اختلالات و آمار کاربردی در روانشناسی و علوم‌تربیتی، دکتر علی دلاور. 81?
مقدمه:
اکنون که از پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با عراق سال ها می گذرد، باید ارزش ها و آرمان های اصیل و ارزش های اسلام ناب محمدی (ص) را در جامعه پیدا کنیم که این امر در زمانی انجام می پذیرد که فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه پی‌ریزی و نهادینه شود.
اصولاً یکی از مسائل مهم جامعه ای که مدعی حضور گفتگوی تمدن هاست پی بردن به اصالت تمدن ها و فرهنگ ها و انگیزة خالص و ناب شهدا است. در این عرصه تنها زمینه ای که از فرهنگ و شهادت داشتیم عنوانی بود که در طوب زندگی خود در لوح روح خود حک کرده ایم. زمینه ای که خانواده ها یا شهدا و ایثارگران دارای درک بالاتر و بهتری از آن هستند برای این موضوع ما به کتاب هایی که فلسفه ایثار و فرهنگ آن را عمیق تر بیان کرده بسیار توجه و اشاره کردیم.
مسئله دیگر که ما در این مقاله و یا تحقیق آن را مورد توجه قرار دادیم، ارزش هایی بود که در جوامع و ادیان مختلف برای نامیدن یک فرد به عنوان شهید ملاک قرار می‌گیرد. پس برای این امر ابتدا باید انگیزه های شهادت طلبی را در جوامع مختلف بررسی کردیم.
نتایج این پژوهش به ما کمک میکند تا هاله ای از تقدس و معنویت و روح، را فرا گیرد و در درک بهتر فرهنگ ایثار و شهادت ما را یاری دهد.
1-1بیان مسئله
مسئله مورد نظر در پژوهش حاضر بررسی جایگاه ایثار در منابع اسلامی، انواع ایثار، تذثیر ایثار فرهنگ فرد و اجتماع و عوامل گسترش دهنده و باز دارنده ایثار می‌باشد.
1-تعریف مفهومی ایثار و جایگاه آن در اسلام؟
2-بررسی انواع ایثار
3-تأثیر ایثار بر فرد و اجتماع
4-بررسی عوامل گسترش دهنده و بازدارنده ایثار
5-بررسی ایثار و شهادت در دین های مسیح و یهود
2-1- اهمیت و ضرورت مسئله:
تاریخ نهضت های اسلامی آکنده از حضور مردان و زنانی است که در عرصة جهاد، خالصانه به میدان عمل آمدند و با جان فشانی و ایثار، بی نام و نشان از خویش، حق را بر اریکة عدالت نشاندند در این نوشتار تلاش شده است تا در دو بخش مجزا پس از مقدمه، تعاریف و مفاهیم فرهنگ ایثار و مصادیق عینی و عملی آن به شکل مشروح بیان شود.
فرهنگ شهادت و ایثار، تجلی بخش هویت دینی و احیای ارزش هایی است که حیات اندیشه یک جامعة انسانی را ضمانت میکند و بهداشت روانی انسان را در عرصه های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی شکل می‌دهد. به دیگر سخن، شهیدان، در یک انتخاب آگاهانه، با نفی خویش به نفع جامعه و یک اندیشه همت می گمارند، و فضای رخوت و غفلت عصر خود را به فضای تلاش و بینش فرا می خوانند. آنان به کابلد بی رمق یک جامعه، روح خودباوری می دهند و حیات و حرکت ارزش هایی که در طوفان حوادث به فراموشی سپرده شده است به منصة ظهور می رسانند.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات……………………………………………………………………………………………………………………..
1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….
2- بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………..
2-1 اهمیت و ضرورت مسئله……………………………………………………………………………………………….
3-1 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….
4-1 جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………..
5-1 نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………….
6-1 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………
7-1 مراحل اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….
8-1 مشکلات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..
9-1 ارائه پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………
فصل دوم: ایثار در منابع اسلامی……………………………………………………………..
2-تعریف ایثار………………………………………………………………………………………………………………………….
1-2 نمونه ای از آیات قرآن کریم درباره ایثار و شهادت…………………………………………………….
3-انواع ایثار…………………………………………………………………………………………………………………………….
1-3 جهاد………………………………………………………………………………………………………………………………..
2-3 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………….
3-3 فنای عاشق در معشوق………………………………………………………………………………………………….
4-3 دهش و بخشش……………………………………………………………………………………………………………..
5-3 انفاق………………………………………………………………………………………………………………………………..
6-3 جامعه پزشکی…………………………………………………………………………………………………………………
4-ایثار پیامبر (ص) و اهل بیت(ع)……………………………………………………………………………………….
1-4 ایثار پیامبر در راه ترویج اسلام……………………………………………………………………………………..
1-1-4 ایثار در آئین محمدی (ص) و ائمه اطهار (ع)…………………………………………………………
2-1-4 ایثار انصار نسبت به مهاجران……………………………………………………………………………………
2-4 ایثار حضرت علی……………………………………………………………………………………………………………
3-4 حماسه حسینی……………………………………………………………………………………………………………..
5 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………………
1-5 فلسفه وجودی فرهنگ ایثار و شهادت در مکتب اسلام……………………………………………..
1-1-5 ایثار و شهادت در تاریخ اسلام………………………………………………………………………………….
2-5 شهادت طلبی و انتفاضه…………………………………………………………………………………………………
3-5 انگیزه های شهادت طلبی……………………………………………………………………………………………..
4-5 شهادت در دین یهود……………………………………………………………………………………………………..
5-5 شهادت در مسیحیت……………………………………………………………………………………………………..
6-5 ایثار و شهادت طلبی در تاریخ پر بار انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی……………………..
1-6-5 شهید و شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)…………………………………………………………..
2-6-5 شهادت در بسته تاریخ از دیدگاه امام خمینی (ره)………………………………………………..
3-6-5 مفهوم و ارزش شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)……………………………………………….
4-6-5 مقام و منزلت شهدا از دیدگاه امام خمینی (ره)…………………………………………………….
فصل سوم: تأثیر ایثار در تکامل فرد و اجتماع………………………………………….
6-تأثیر ایثار در تکامل فرد……………………………………………………………………………………………………..
1-6 ایثار و خدا محوری…………………………………………………………………………………………………………
2-6 نقش ایثار در رشد و تعالی انسان………………………………………………………………………………….
3-6 ایثار و عزت نفس……………………………………………………………………………………………………………
4-6 ایثار و توجه به آخرت……………………………………………………………………………………………………
5-6 ایثار و صبوری در برابر ناملایمات………………………………………………………………………………….
7- تأثیر ایثار در تکامل اجتماع…………………………………………………………………………………………….
8-ترویج فرهنگ ایثار در حوزه اجتماعی…………………………………………………………………………….
1-8 سطح نخست (خانواده)………………………………………………………………………………………………….
2-8 سطح دوم (محیط جغرافیایی)………………………………………………………………………………………
3-8-سطح سوم (جامعه)……………………………………………………………………………………………………….
9-ترویج ایثار در حوزه فرهنگی…………………………………………………………………………………………….
10-ترویج ایثار در حوزه سیاسی …………………………………………………………………………………………
11- ترویج ایثار در حوزه اقتصادی……………………………………………………………………………………….
فصل چهارم: بررسی دیدگاه دانش آموزان در خصوص مفهوم ایثار و تأثیر در تکامل فرد
و اجتماع………………………………………………………………………………………………………………………………….
12-جداول و نتایج………………………………………………………………………………………………………………….
13-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………..
14-فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………..
15-ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………….
1-15 نمونه پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………..
2-15 نمونه مصاحبه………………………………………………………………………………………………………………
منابع و مآخذ:
1-بابازاده، علی اکبر، سیمای حکومتی امام علی (ع). قم، انتشارات انصاریان، 1378
2-انصاریان، حسین، دیار عاشقان، جلد هفتم، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، 1373
3-عمید زنجانی، عباسعلی، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، فرهنگ ارشاد اسلامی، 1375
4-دکتر علی شریعتی، هبوط در کویر، چاپ هفتم، انتشارات سبز، 1369
5-استاد شهید مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، چاپ دوم، 1354
6-عاملی، جواد، حماسه و عرفان، مرکز نشر اسراء، چاپ دوم، 1377
7-منصوری لاریجانی، اسماعیل، زمزم عشق، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی آیه، چاپ دوم، 1381
8-علیخانی، علی اکبر، بحرانی مرتضی، شهید و شهادت در ادعیه و زیارت، نشر شاهد، چاپ اول، 1380
9-عباسعلی عمید زنجانی، جهاد از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه، انتشارات سهامی چاپخانه ای وزارت ارشاد اسلامی، بهار 1365
10-جبران خلیل جبران، پیامبر، ترجمه دکتر الهی قمشه ای، انتشارات روزنه، پاییز 1378
11-الاصفهانی الراغب، المفردات فی غریب القرآن، دفتر نشر کتاب، 1404
12-جمال الدین الافریقی المصدری، ابولفضل، لسان العرب (بیروت: دارالصادر)ج 3
13-دبیرخانه شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت هم اندیشی فرهنگ ایثار و شهادت چاپ اول، تابستان 1383
منصوری لاریجانی، اسماعیل- عاشقان بی ادعا- انتشارات خادم الرضا (ع)- چاپ اول، تابستان 82
14-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شماره 3، تابستان 1379
15-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة 6 و 7، بهار و تابستان 1379
16-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة 4، پاییز 1379
17-پیشگامان، ماهنامة فرهنگی-آموزشی سازمان بسیج دانش آموزی، بهمن ماه 1383
چشمه سهرابی، مظفر، زیر نظر علی شکویی، تهران نشر شاهد، 1378
18-لغت نامة خدا
19-صحیفة نور، ج 20
20-صحیفة نور، ج 18
21-جلوه های حکمت، واژة صبر
22-صافی
مقدمه:
اکنون که از پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با عراق سال ها می گذرد، باید ارزش ها و آرمان های اصیل و ارزش های اسلام ناب محمدی (ص) را در جامعه پیدا کنیم که این امر در زمانی انجام می پذیرد که فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه پی‌ریزی و نهادینه شود.
اصولاً یکی از مسائل مهم جامعه ای که مدعی حضور گفتگوی تمدن هاست پی بردن به اصالت تمدن ها و فرهنگ ها و انگیزة خالص و ناب شهدا است. در این عرصه تنها زمینه ای که از فرهنگ و شهادت داشتیم عنوانی بود که در طوب زندگی خود در لوح روح خود حک کرده ایم. زمینه ای که خانواده ها یا شهدا و ایثارگران دارای درک بالاتر و بهتری از آن هستند برای این موضوع ما به کتاب هایی که فلسفه ایثار و فرهنگ آن را عمیق تر بیان کرده بسیار توجه و اشاره کردیم.
مسئله دیگر که ما در این مقاله و یا تحقیق آن را مورد توجه قرار دادیم، ارزش هایی بود که در جوامع و ادیان مختلف برای نامیدن یک فرد به عنوان شهید ملاک قرار می‌گیرد. پس برای این امر ابتدا باید انگیزه های شهادت طلبی را در جوامع مختلف بررسی کردیم.
نتایج این پژوهش به ما کمک میکند تا هاله ای از تقدس و معنویت و روح، را فرا گیرد و در درک بهتر فرهنگ ایثار و شهادت ما را یاری دهد.
1-1بیان مسئله
مسئله مورد نظر در پژوهش حاضر بررسی جایگاه ایثار در منابع اسلامی، انواع ایثار، تذثیر ایثار فرهنگ فرد و اجتماع و عوامل گسترش دهنده و باز دارنده ایثار می‌باشد.
1-تعریف مفهومی ایثار و جایگاه آن در اسلام؟
2-بررسی انواع ایثار
3-تأثیر ایثار بر فرد و اجتماع
4-بررسی عوامل گسترش دهنده و بازدارنده ایثار
5-بررسی ایثار و شهادت در دین های مسیح و یهود
2-1- اهمیت و ضرورت مسئله:
تاریخ نهضت های اسلامی آکنده از حضور مردان و زنانی است که در عرصة جهاد، خالصانه به میدان عمل آمدند و با جان فشانی و ایثار، بی نام و نشان از خویش، حق را بر اریکة عدالت نشاندند در این نوشتار تلاش شده است تا در دو بخش مجزا پس از مقدمه، تعاریف و مفاهیم فرهنگ ایثار و مصادیق عینی و عملی آن به شکل مشروح بیان شود.
فرهنگ شهادت و ایثار، تجلی بخش هویت دینی و احیای ارزش هایی است که حیات اندیشه یک جامعة انسانی را ضمانت میکند و بهداشت روانی انسان را در عرصه های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی شکل می‌دهد. به دیگر سخن، شهیدان، در یک انتخاب آگاهانه، با نفی خویش به نفع جامعه و یک اندیشه همت می گمارند، و فضای رخوت و غفلت عصر خود را به فضای تلاش و بینش فرا می خوانند. آنان به کابلد بی رمق یک جامعه، روح خودباوری می دهند و حیات و حرکت ارزش هایی که در طوفان حوادث به فراموشی سپرده شده است به منصة ظهور می رسانند.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات……………………………………………………………………………………………………………………..
1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….
2- بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………..
2-1 اهمیت و ضرورت مسئله……………………………………………………………………………………………….
3-1 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….
4-1 جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………..
5-1 نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………….
6-1 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………
7-1 مراحل اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….
8-1 مشکلات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..
9-1 ارائه پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………
فصل دوم: ایثار در منابع اسلامی……………………………………………………………..
2-تعریف ایثار………………………………………………………………………………………………………………………….
1-2 نمونه ای از آیات قرآن کریم درباره ایثار و شهادت…………………………………………………….
3-انواع ایثار…………………………………………………………………………………………………………………………….
1-3 جهاد………………………………………………………………………………………………………………………………..
2-3 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………….
3-3 فنای عاشق در معشوق………………………………………………………………………………………………….
4-3 دهش و بخشش……………………………………………………………………………………………………………..
5-3 انفاق………………………………………………………………………………………………………………………………..
6-3 جامعه پزشکی…………………………………………………………………………………………………………………
4-ایثار پیامبر (ص) و اهل بیت(ع)……………………………………………………………………………………….
1-4 ایثار پیامبر در راه ترویج اسلام……………………………………………………………………………………..
1-1-4 ایثار در آئین محمدی (ص) و ائمه اطهار (ع)…………………………………………………………
2-1-4 ایثار انصار نسبت به مهاجران……………………………………………………………………………………
2-4 ایثار حضرت علی……………………………………………………………………………………………………………
3-4 حماسه حسینی……………………………………………………………………………………………………………..
5 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………………
1-5 فلسفه وجودی فرهنگ ایثار و شهادت در مکتب اسلام……………………………………………..
1-1-5 ایثار و شهادت در تاریخ اسلام………………………………………………………………………………….
2-5 شهادت طلبی و انتفاضه…………………………………………………………………………………………………
3-5 انگیزه های شهادت طلبی……………………………………………………………………………………………..
4-5 شهادت در دین یهود……………………………………………………………………………………………………..
5-5 شهادت در مسیحیت……………………………………………………………………………………………………..
6-5 ایثار و شهادت طلبی در تاریخ پر بار انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی……………………..
1-6-5 شهید و شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)…………………………………………………………..
2-6-5 شهادت در بسته تاریخ از دیدگاه امام خمینی (ره)………………………………………………..
3-6-5 مفهوم و ارزش شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)……………………………………………….
4-6-5 مقام و منزلت شهدا از دیدگاه امام خمینی (ره)…………………………………………………….
فصل سوم: تأثیر ایثار در تکامل فرد و اجتماع………………………………………….
6-تأثیر ایثار در تکامل فرد……………………………………………………………………………………………………..
1-6 ایثار و خدا محوری…………………………………………………………………………………………………………
2-6 نقش ایثار در رشد و تعالی انسان………………………………………………………………………………….
3-6 ایثار و عزت نفس……………………………………………………………………………………………………………
4-6 ایثار و توجه به آخرت……………………………………………………………………………………………………
5-6 ایثار و صبوری در برابر ناملایمات………………………………………………………………………………….
7- تأثیر ایثار در تکامل اجتماع…………………………………………………………………………………………….
8-ترویج فرهنگ ایثار در حوزه اجتماعی…………………………………………………………………………….
1-8 سطح نخست (خانواده)………………………………………………………………………………………………….
2-8 سطح دوم (محیط جغرافیایی)………………………………………………………………………………………
3-8-سطح سوم (جامعه)……………………………………………………………………………………………………….
9-ترویج ایثار در حوزه فرهنگی…………………………………………………………………………………………….
10-ترویج ایثار در حوزه سیاسی …………………………………………………………………………………………
11- ترویج ایثار در حوزه اقتصادی……………………………………………………………………………………….
فصل چهارم: بررسی دیدگاه دانش آموزان در خصوص مفهوم ایثار و تأثیر در تکامل فرد
و اجتماع………………………………………………………………………………………………………………………………….
12-جداول و نتایج………………………………………………………………………………………………………………….
13-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………..
14-فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………..
15-ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………….
1-15 نمونه پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………..
2-15 نمونه مصاحبه………………………………………………………………………………………………………………
منابع و مآخذ:
1-بابازاده، علی اکبر، سیمای حکومتی امام علی (ع). قم، انتشارات انصاریان، 1378
2-انصاریان، حسین، دیار عاشقان، جلد هفتم، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، 1373
3-عمید زنجانی، عباسعلی، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، فرهنگ ارشاد اسلامی، 1375
4-دکتر علی شریعتی، هبوط در کویر، چاپ هفتم، انتشارات سبز، 1369
5-استاد شهید مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، چاپ دوم، 1354
6-عاملی، جواد، حماسه و عرفان، مرکز نشر اسراء، چاپ دوم، 1377
7-منصوری لاریجانی، اسماعیل، زمزم عشق، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی آیه، چاپ دوم، 1381
8-علیخانی، علی اکبر، بحرانی مرتضی، شهید و شهادت در ادعیه و زیارت، نشر شاهد، چاپ اول، 1380
9-عباسعلی عمید زنجانی، جهاد از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه، انتشارات سهامی چاپخانه ای وزارت ارشاد اسلامی، بهار 1365
10-جبران خلیل جبران، پیامبر، ترجمه دکتر الهی قمشه ای، انتشارات روزنه، پاییز 1378
11-الاصفهانی الراغب، المفردات فی غریب القرآن، دفتر نشر کتاب، 1404
12-جمال الدین الافریقی المصدری، ابولفضل، لسان العرب (بیروت: دارالصادر)ج 3
13-دبیرخانه شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت هم اندیشی فرهنگ ایثار و شهادت چاپ اول، تابستان 1383
منصوری لاریجانی، اسماعیل- عاشقان بی ادعا- انتشارات خادم الرضا (ع)- چاپ اول، تابستان 82
14-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شماره 3، تابستان 1379
15-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة 6 و 7، بهار و تابستان 1379
16-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة 4، پاییز 1379
17-پیشگامان، ماهنامة فرهنگی-آموزشی سازمان بسیج دانش آموزی، بهمن ماه 1383
چشمه سهرابی، مظفر، زیر نظر علی شکویی، تهران نشر شاهد، 1378
18-لغت نامة خدا
19-صحیفة نور، ج 20
20-صحیفة نور، ج 18
21-جلوه های حکمت، واژة صبر
22-صافی
